Tekst: André Steenbergen
Initiatieven Tegen Ontlezing
De laatste tijd horen we dat er in Nederland elk jaar weer minder boeken, kranten en tijdschriften worden gelezen. Ontlezing heet dat. We lezen minder vaak, minder goed en minder graag. Bijna een kwart van de jongeren leest zo slecht dat ze het risico lopen om analfabeet te worden waardoor ze minder goed mee kunnen komen in de samenleving. BUKBLAD-liefhebbers doen echter sowieso al minder mee. Toch? Die opereren immers ónder de maatschappij, in de underground. Hoe dan ook, de BUKBLAD-redactie is net als de overheid van mening dat ook ‘in het ondergrondse’ de leesvaardigheid meer op orde moet komen. Al was het maar om het papieren, heilige woord (in een oplage van 300, ha!) te verspreiden in de eigen subcultuur-bubbel. In deze editie doe ik er nog een schepje bovenop door je, na het uitlezen van dit magazine, een boek ter hand te laten nemen; een muziekboek welteverstaan.
Wees niet bang dat ik aankom met de standaard muziekbiografie. Dat zijn vaak matig geschreven boeken over de voorspelbare opkomst en ondergang van een artiest! Voor mij wordt het interessanter als een (voormalig) bandlid over de nodige schrijfkunsten blijkt te bezitten en vanaf de eerste rang zijn persoonlijke, liefst tragische relaas doet. Genialiteit en gekte moeten ook aanwezig zijn. Daarnaast gaat mijn voorkeur uit naar boeken waarin muziekgenres worden beschreven die Larry Hardy van ‘In the Red Records’ zou typeren als “my kinda garage/budget/punk & noise-rock has to be manic, perverse, alienated and frustrated!” Hieronder vijf boekentips waarop het bovenstaande van toepassing is.
‘Playing the Bass with Three Left Hands’ - Will Carruthers (Faber & Faber, 2017)
Mijn favoriete muziekboek is een boek geschreven door een voormalig bandlid. Will Carruthers. “Carruthers?”, hoor ik menigeen denken… Will was de bassist in de cultband The Spacemen 3, de grondleggers in de vroege 80-ies van alle psych, noise en drone! In het boek blijkt The Spacemen 3 een disfunctionele band te zijn waarin opperhoofden Sonic Boom en Jason Pierce (hij richt later Spiritualized op) elkaar de tent uit vechten. Will had en heeft over dit alles geen mening, staat erbij, kijkt ernaar en speelde louter de opgedragen baspartijen. Hij is dan pas 19 jaar oud, woont bij zijn moeder en is ook nog eens verslaafd. Het boek is pijnlijk eerlijk en laat ook zien dat je (door jeugdig geworstel met jezelf) onwetend kunt zijn over hoe ultiem cool de band is waarin je speelt. De titel van het boek slaat op een live optreden waarbij Will door de LSD drie linkerhanden ziet. Zijn wijze raad: “Als je drie linkerhanden ziet, zal vermoedelijk de hand in het midden wel je echte hand zijn!” Opdat u het maar weet…
Aanbevolen soundtrack bij het lezen van dit boek: ‘Playing with Fire’ van The Spacemen 3 met Will Carruthers op bas. Op deze plaat staat ook het prijsnummer ‘Revolution’. Play loud!
‘People Funny Boy, The Genius of Lee Scratch Perry’ - David Katz (Omnibus, 2001)
Voordat ik geraakt werd door de bedwelmende dub-reggae geluiden van Lee Perry bleek ik onbewust al lang een fan te zijn. Dat kwam doordat The Clash het nummer ‘Police and Thieves’ coverden van Junior Murvin (productie Lee Perry). Zij smeerden het uit tot een zes minuten durend, skankend, punky-reggae nummer. Goed gedaan, vond/vind ik. In het onderhoudend geschreven boek over de eigenzinnige Jamaicaanse reggae-producer Lee ‘Scratch’ Perry kom je erachter dat hij de cover drie keer niks vond. The Clash had de song volledig verknald met hun muzikaal inferieure versie, aldus Perry. Dit is een voorbeeld van één van de vele anekdotes over ‘The Mighty Upsetter’, die bekend stond om zijn tovenarij met zijn 4-sporen deck en het inzetten van de delay-knop, reverb, phasers en space-geluiden als instrument. Het boek schetst daarnaast een boeiend beeld van de muziek en cultuur van Jamaica.
Aanbevolen soundtrack: Het Perry album ‘Roast Fish, Collie Weed & Corn Bread’. Voel de bas, hoor de belletjes, het geloei van koeien en wat al niet meer in het titelnummer.
‘Our Band Could Be Your Life: Scenes from the American Indie Underground 1981 – 1991’ - Michael Azerrad (Little Brown, 2001)
Voordat Nirvana in 1991 doorbreekt met ‘Nevermind’ is er in de USA al tien jaar lang door andere, gruizige gitaarbands getimmerd, geschaafd en geploeterd aan de weg die uiteindelijk zal leiden naar Kurts sterrenstatus. Deze weg was welbeschouwd van asfalt want bands als Sonic Youth, Black Flag, Mudhoney en Dinosaur Jr. hebben er dan al tienduizenden kilometers aan tour-afstand op zitten. Michael Azzerad beschrijft aan de hand van de D.I.Y.-mentaliteit van voorgenoemde (en nog negen) bands hoe een uitgebreid netwerk van fanzines, platenlabels, clubs en radiostations ervoor zorgt dat eigenwijze, alternatieve rock zich een weg weet te banen naar een groter publiek. Het kapotte tourbusje, het slapen op vieze matrassen en het matige eten vormen de rode draad in de dertien hoofdstukken. Geweldig boek; ik las het vrijwel in één keer uit!
Aanbevolen soundtrack: de 2LP ‘Double Nickles on the Dime van the Minutemen’. De titel van het boek is een zin uit het liedje ‘History Lesson Part 2’.
‘We Never Learn, The Gunk Punk Undergut 1988 – 2001 (Expanded Edition)’ - Eric Davidson (Backbeat Books, 2022)
Zanger Eric Davidson van The New Bomb Turks blijkt na al het rocken, bier drinken en touren nog genoeg hersencellen over te hebben om een scene te beschrijven die nauwelijks is gedocumenteerd. Het is de rauwe garagepunk van bands als The Gories, The Oblivians, The Mummies, Dead Moon, Cheater Slicks enz. Eigenlijk is dit boek het no-nonsense R&R vervolg op het boek van Azzerad dat we net beschreven. Eenieder die destijds tenten als Vera, Doornroosje of de Effenaar bezocht, zal dit genre hebben meegekregen. Ik wel, in ieder geval! In 2001 breken vervolgens The Strokes (‘Is This It?’), The White Stripes (‘White Blood Cells’) en The Hives (‘Veni Vidi Vici’) door met hun op garagerock gebaseerde muziek en kunnen we ook deze stroming weer als afgerond beschouwen. Is dat inderdaad zo? Nee hoor, het ondergronds raggen en rammen op gitaren is van alle tijden en het wachten is op een nieuwe schrijver die de volgende tien jaar weer gaat vastleggen. Kom maar door!
Aanbevolen soundtrack: bovengenoemde bands. Bier erbij en volume op ‘heul hard’!
‘The Fallen: Life in and Out of Britain’s Most Insane Group’ - Dave Simpson (Canongate Books, 2009)
“Wil je een goed beeld van zanger Mark E. Smith? Zoek dan alle bandleden op die ooit in zijn band The Fall hebben gespeeld!” Dat moet journalist Dave Simpson hebben gedacht. De onmogelijke samenwerking met het portret Smith maakte van de band namelijk een duiventil. Simpson spoort meer dan veertig (!) ex-bandleden op, interviewt ze en beschrijft op een gedegen, maar ook hilarische manier The Fall, de onmogelijke Smith, de verandering van de UK over een periode van dertig jaar en de ontnuchterende gewoonheid van sommige van de muzikanten. Wat een origineel boek; ben je fan van The Fall dan is dit een ‘must read’!
Aanbevolen soundtrack: de compilatie ‘In Palace of Swords Reversed, 1980 – 1983’ van The Fall met daarop het ultieme prijsnummer ‘Wings’.
Leeshonger gekregen? Spoor deze boeken, al dan niet tweedehands, op in de boekhandel. Geen zin in papier? Ze zijn ook als e-book verkrijgbaar. Enjoy, en doe iets aan je ontlezing!
