Tekst: Laurence Theunissen
The Birthday Party
Begin dit jaar ging in de Nederlandse bioscopen en (vooral) filmhuizen de muziekdocumentaire Mutiny in Heaven: The Birthday Party beperkt in de roulatie. De film vertelt het vrij kortstondige maar behoorlijk heftige verhaal van de Australische alternatieve Rock/Punk band the Birthday Party.
Nu zal wellicht bij de nog wat recentere lezers de naam nog niet direct een belletje doen rinkelen, de band werd tenslotte al zo’n ruim veertig jaar geleden opgeheven. Maar in hun niet al te lange bestaan waren ze zowel belangrijk als invloedrijk (bijvoorbeeld op de Gothic scene) en dat niet alleen muzikaal maar ook door hun vaak chaotische, gewelddadige en destructieve optredens. En uit the Birthday Party kwamen Nick Cave & the Bad Seeds voort, een band die inmiddels toch alweer zo’n vier decennia bepalend is in de Post Punk en alternatieve rock en kwalitatief nog steeds tot de hoogste regionen behoort.
Maar het begon allemaal met the Birthday Party eind jaren zeventig/begin jaren tachtig en die periode is nu uitstekend en pakkend samengevat in het visueel overdonderende en door Ian White voortreffelijk geregisseerde Mutiny in Heaven: the Birthday Party. Die titel verwijst overigens naar hun laatste muzikale wapenfeit, de EP Munity in Heaven uit 1983.
In ruim anderhalf uur wordt er een sfeervol tijdsbeeld neergezet dat iedereen die zijn muzikale horizon wil verbreden zich niet mag laten ontgaan. Zeker voor degene die zelf actief in het Rock/bandjes gebeuren is het een eye opener (de oordoppen en valhelmen kunnen in de vuilnisbak). Het relaas volgt de vijf jongens Nick Cave (zang), Rowland S. Howard en Mick Harvey (beide gitaar), Tracy Pew (bas) en Phill Calvert (drums) uit Melbourne en omstreken die begonnen als the Boys Next Door, met hun toen nog vrij poppy en lang niet zo’n donkere sound. In hun thuisland bouwen ze dan na vele optredens een gedegen achterban op om vervolgens eind jaren zeventig bijna gelijktijdig hun naam te veranderen in the Birthday Party en te besluiten hun geluk te gaan beproeven (net als veel Australische bands in die tijd) in Engeland, waar dan de punkexplosie net over zijn hoogtepunt heen is. De makers maken natuurlijk zoveel mogelijk gebruik (zover voorhanden) van archiefbeelden terwijl er tussendoor ook interviews, met de diverse bandleden van later datum worden ingepast. En de niet beschikbare beelden van belangrijke mijlpalen in de geschiedenis van the Birthday Party worden zeer fraai omgezet in prachtige tekeningen die het geheel zelfs nog versterken. Na hun oversteek naar Europa wordt de sound, misschien wel begrijpelijk, een stuk harder, donkerder (ook qua teksten) en chaotischer. Er komt dan vervolgens ook flink wat druk op de band te staan door het aanvankelijk uitblijven van succes. Daarin komt ook de prachtige uitspraak tevoorschijn dat je in, rond die tijd tenminste, in Australië prima kon leven zonder een cent op zak, maar dat het vijftal in Londen steeds dieper in de problemen komt, alhoewel ze zich muzikaal blijven ontwikkelen, tot ze daar, rond die tijd bijna onvermijdelijk, door de bekende DJ John Peel worden opgepikt. De film wordt vervolgens een stuk interessanter en krijgt een scherp randje totdat de band zich uiteindelijk een paar jaar later oplost in Berlijn.
Zo eind 1982 leerde ik the Birthday Party kennen door middel van de uitstekende EP the Bad Seed (!), en hoewel ze qua bestaan al in hun nadagen waren bereikten ze muzikaal toen pas hun hoogtepunt. Eindconclusie: fraaie en boeiende documentaire waar je jezelf na afloop de wel wat treurige vraag moet stellen of zo’n carrièregang nu ook nog mogelijk zou zijn. Waarschijnlijk wel/niet.
