Tekst: Reverend MC & Pappa Shotgun
Blaxploitation
Eind jaren zestig ontstond een nieuw filmgenre: Blaxploitation, een samentrekking van Black en Exploitation. Het tweede genre, na de race movies van begin vorige eeuw, waarin zwarten produceren en acteren. Exploitationfilms draaien om controversiële onderwerpen als drugsmisbruik en excessief geweld.
Begin jaren zeventig werden de grenzen van het gebruik van geweld en sex in films opgerekt. Met de opkomst van de burgerrechtenbeweging en de black panters zagen zwarte filmmakers een nieuwe markt voor zich waar het zwarte publiek, zoals het geval was bij racefilms, massaal de bioscoop werd ingetrokken. Er werden honderden Blaxploitation-films gemaakt. De budgetten waren klein en het promotie-, productie- en acteerwerk daarmee in lijn. De filmplots konden worden uitgeschreven op de achterkant van een lucifersdoosje. De films speelden zich vaak af tegen de achtergrond van de stedelijke ghetto’s, karakters als pooiers, sexwerkers, drugsdealers, oplichters en bendeleden waren oververtegenwoordigd en alle stereotyperingen werden uitvergroot tot lachwekkende proporties. Decors, taal, haardracht en uitdossing van de acteurs werden handig gebruikt om dit te accentueren. Bestaat er al een tweedehandskledingwinkel met Blaxploitation clothing? Voor het publiek zal de stereotypering geen rol hebben gespeeld, de films trokken miljoenen bezoekers die trots waren op hun films. De Blaxploitation-films waren ook vaak een knipoog naar de witte filmindustrie van de jaren zestig. Iconische witte films werden op de hak genomen. Het over de top bevestigen van de vooroordelen van de eigen cultuur leidde uiteindelijk tot controverse en het einde van het genre.
De films onderscheidden zich echter van de toen ook populairder wordende andere exploitatiefilmgenres als porno - en Kung Fu door hun uitstekende soundtracks. De rol van muziek in films is veel meer dan alleen een accessoire. Het kan een geheel nieuwe beleving, herinnering of beoordeling van een karakter of scène creëren. Er zijn zelfs studies gedaan waarbij pupilverwijding en kijkrichting werden onderzocht om dit aan te tonen. De reclamewereld maakt hier dankbaar gebruik van. Muziek voegt dus een dimensie toe aan het beeld. De trage lange scènes vroegen om een heerlijke meeslepende soulslijper. Zware bassen en wah-wah gitaren waren graag geziene gasten. De bekendste soundtracks zijn die van Superfly en Shaft. De soundtracks pasten perfect in de toenmalige ontwikkelingen in de soul, jazz en funk en werden gemaakt door de meest vooraanstaande artiesten uit die tijd zoals Booker T & The MG’s, Curtis Mayfield, Isaac Hayes en James Brown. De filmmakers hadden in de toen florerende zwarte muziekindustie de ideale partner gevonden. De succesvolste Blaxploitation-films werden kaskrakers. De films waren van wegwerpniveau, en de herinnering eraan bestaat alleen nog bij de gratie van een aantal weergaloze soundtracks, die de tand des tijds hebben doorstaan. Geen genre doet ze dat na.
Luister op Spotify naar de Blaxploitation episode van rev&pappa met prachtige songs als Accross The 110th Street van Bobby Womack en Hercules van Aaron Neville.
